شمارش معکوس آغاز شد؟ خاورمیانه؛ نیم قدم تا ساعت صفر/ افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره چگونگی پاسخ ایران

از آنجایی که دولت بایدن هشدار داده بود که ایالات متحده نمی تواند امنیت اسرائیل را در برابر حمله دوباره ایران تضمین کند،این بازیگر تلاش دارد تا ساختار دفاع موشکی‌اش را تقویت کند. این در حالی است که تا ظهر دوشنبه، ژنرال مایکل کوریلا، رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده، در سرزمین های اشغالی بود و نقشه‌های دفاع هوایی را با جزئیات نقطه به نقطه بررسی کرد. جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده نیز در تماس تلفنی با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن برای کاهش تنش ها خیز برداشت. فعل و انفعال ها در حالی است که عصر دوشنبه خبر ورود سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه به ایران و دیدارش با همتای خود در تهران رسانه‌ای شد.

اعتراف تلخ

به نوشته فارین پالسی در حالیکه ارتش آمریکا برای بازگرداندن جنگده های و نیروهایش به منطقه خیز برداشته، ناظران می گویند مقوله دفاع از اسرائیل زمینه را برای بازگشت ایالات متحده به خاورمیانه هموار کرده است. در همین راستا، مارک مونتگومری، کارشناس ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، در گفت و گو با این نشریه تاکید کرد: «ما ارتشی نمی‌سازیم که بتواند سه نمایش را به طور همزمان مدیریت کند.ارتش ایالات متحده با انتقال تجهیزات خود از یک منطقه حیاتی به جغرافیای دیگر توانایی اش را محدود می کند. به ادعای او ناو لینکن قرار بود تا بر منطقه آسیا-پاسفیک متمرکز باشد اما حالا راهی خلیج فارس شد. ناو یواس‌اس دوایت آیزنهاور پس از رویارویی با انصار الله در دریای سرخ، به نورفولک، ویرجینیا بازگشت.» به ادعای این تحلیلگر، این مقوله ای است که توانایی ارتش آمریکا برای تمرکز بر هند و اقیانوس آرام را به چالش می کشد.

جان میلر، معاون بازنشسته نیروی دریایی ایالات متحده که قبلا به عنوان فرمانده ناوگان پنجم ایالات متحده خدمت می کرد، نیز در این باره گفت: «این نقل و انتقال ها  توانایی و تجهیزات ما را برای مشارکت در بخش های مختلف جهان را به چالش می کشد». با این حال میلر هشدار داد که ارتش ایالات متحده همچنان می تواند تجهیزات نظامی اش را به سرعت جابه جا کند، به گفته او «ما می توانیم نیروی هوایی مان را اقیانوس آرام به خاورمیانه منتقل کنیم. ما می‌توانیم کشتی‌ها را بین اقیانوس آرام یا اقیانوس اطلس در خاورمیانه بدون دشواری و برای مدت کوتاهی جا به جا نماییم».با این حال، میلر تاکید دارد: «این یک تلاش پرهزینه است و جایگزین کردن دارایی‌هایی که استفاده می‌کنیم دشوار و زمان‌بر است. ما نمی‌توانیم به این بازی دفاعی ادامه دهیم».ناظران می گویند، پاسخ ایران به ترور اسماعیل هنیه قطعی است، از همین رو آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در گفت و گو با سران گروه هفت هشدار داد که ایران ممکن است ظرف ۲۴ ساعت آینده به اسرائیل حمله کند.

ایران به صراحت خواست خود را اعلام کرده و همزمان هشدارهای دیپلماتیک و ایمنی را برای بازیگران منطقه مخابره کرده است. این در حالی است که شرکت هواپیمایی آلمانی لوفت هانزا پروازهای خود به بیروت، تل‌آویو و تهران را لغو کرد. ایالات متحده و سایر کشورهای غربی نیز از شهروندان خود خواستند که لبنان و سایر کشورهای مجاور را در اسرع وقت ترک کنند.

بلال ساب، کارشناس مسائل امنیتی ایالات متحده و خاورمیانه فعال در گروه مشاوره Trends Research به فارین پالسی گفت: «شاهد سندرم معمول متشکل از اقدام-واکنش هستیم. پاسخ ایران مهم است، اما مهم تر، واکنش (ادعایی) اسرائیل می باشد. بعید است اوضاع از کنترل خارج شود با این همه هر بار که از این پویایی عبور می کنیم، خطر تشدید تنش ها افزایش می یابد چرا که اهداف بلندپروازانه تر می شود».

به گفته ناظران پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران و فواد شکر، فرمانده ارشد حزب اللله در بیروت، پاسخ تهران و حزب الله به کنش تل آویو به واقعیتی غیر قابل انکار تبدیل شد. حال در باب دامنه پاسخ ایران و محور مقاومت بالاخص حزب الله سوال ها بسیار است. گروهی می گویند، ایران می‌تواند عمق استراتژیک اسرائیل را با استفاده از متحدانش، یعنی اعضای محور مقاومت چون حزب‌الله – گروهی که بر فراز مرز لبنان مستقر هستند با چالش هایی جدی روبرو کند.

اسرائیل از هفت اکتبر، یعنی ده ماهی است که درگیر تبادل اتش با حزب الله است، البته این رویارویی تا به امروز محدود بوده است. سامانه پدافند هوایی گنبد آهنین اسراییل برای ذخیره مجدد باتری های خود – با کمک ایالات متحده – خیز جدی برداشته، اما برخی کارشناسان نگرانند که حمله همه جانبه ایران و حزب الله این سیستم را از کار بیاندازد.

میلر در این باره مدعی است: «کشورهایی که موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز و هواپیماهای بدون سرنشین دارند، همیشه بیشتر از موشک‌های ضد بالستیک، موشک‌های ضد کروز و سامانه‌های ضد پهپاد غرب در اختیار خواهند داشت». اگر ایران تصمیم بگیرد پاسخش کم هزینه تر باشد- یعنی به جای موشک به پهپادهای شاهد متوسل شود – سیستم دفاعی اسرائیل به واسطه سرعت کندتر پهپادها می تواند آنها را با سیستم های هشدار شناسایی و رهگیری کند. با این همه تل آویو به حمایت بازیگران منطقه نیازمند است. فعلا ناظران مدعی اند، اردن در رهگیری موشک های ایران قرار است مشارکت داشته باشد، البته بیش از همه برای حراست از حاکمیت خود. مصر اعلام کرده که به اسرائیل برای رهگیری پرتابه های ایران کمک نمی کند و سایر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نیز فعلا سکوت اختیار کرده اند.